Efectos de la pandemia de COVID-19 sobre la población mayor de 75 años con revascularización coronaria previaSubanálisis del registro EPIC SIERRA 75

  1. José M. de la Torre Hernández 1
  2. Pilar Carrillo Sáez 2
  3. Alfonso Freites Esteves 2
  4. Jesús M. Jiménez Mazuecos 3
  5. Juan G. Córdoba Soriano 3
  6. Alejandro Gutiérrez Barrios 4
  7. Germán Calle Pérez 4
  8. B. Cid Álvarez 5
  9. R. Trillo Nouche 5
  10. Tamara García-Camarero 1
  11. Armando Pérez de Prado 6
  12. Juan F. Oteo Domínguez 7
  13. Georgina Fuertes Ferre 8
  14. Víctor Alfonso Jiménez Díaz res. 9
  15. Iñigo Lozano 10
  16. Koldobika Garcia San Román 11
  17. Raymundo Ocaranza 12
  18. Ginés Martínez Cáceres 13
  19. Juan Sanchis Forés 14
  20. Silvio Leal res. 15
  21. Xavier Carrillo 16
  22. Alberto Rodrigues 17
  23. Mario Sadaba 18
  24. Imanol Otaegui 19
  25. Esther Lázaro 20
  26. Jose Antonio Linares Vicente 21
  27. Francisco José Morales Ponce 22
  28. Francisco Bosa Ojeda 23
  29. Mostrar todos os autores +
  1. 1 Hospital Universitario Marqués de Valdecilla
    info
    Hospital Universitario Marqués de Valdecilla

    Santander, España

    ROR https://ror.org/01w4yqf75

    Localización xeográfica da organización Hospital Universitario Marqués de Valdecilla
  2. 2 Hospital Universitario San Juan de Alicante
    info
    Hospital Universitario San Juan de Alicante

    San Juan de Alicante, España

    ROR https://ror.org/00f6kbf47

    Localización xeográfica da organización Hospital Universitario San Juan de Alicante
  3. 3 Complejo Hospitalario Universitario de Albacete
    info
    Complejo Hospitalario Universitario de Albacete

    Albacete, España

    ROR https://ror.org/04a5hr295

    Localización xeográfica da organización Complejo Hospitalario Universitario de Albacete
  4. 4 Hospital Universitario Puerta del Mar
    info
    Hospital Universitario Puerta del Mar

    Cádiz, España

    ROR https://ror.org/040xzg562

    Localización xeográfica da organización Hospital Universitario Puerta del Mar
  5. 5 Complexo Hospitalario Universitario de Santiago
    info
    Complexo Hospitalario Universitario de Santiago

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/00mpdg388

    Localización xeográfica da organización Complexo Hospitalario Universitario de Santiago
  6. 6 Complejo Asistencial Universitario de León
    info
    Complejo Asistencial Universitario de León

    León, España

    ROR https://ror.org/05gn84d31

    Localización xeográfica da organización Complejo Asistencial Universitario de León
  7. 7 Hospital Universitario Puerta de Hierro
    info
    Hospital Universitario Puerta de Hierro

    Madrid, España

    ROR https://ror.org/01e57nb43

    Localización xeográfica da organización Hospital Universitario Puerta de Hierro
  8. 8 Hospital Miguel Servet
    info
    Hospital Miguel Servet

    Zaragoza, España

    ROR https://ror.org/01r13mt55

    Localización xeográfica da organización Hospital Miguel Servet
  9. 9 Hospital Álvaro Cunqueiro
    info
    Hospital Álvaro Cunqueiro

    Vigo, España

    Localización xeográfica da organización Hospital Álvaro Cunqueiro
  10. 10 Hospital de Cabueñes
    info
    Hospital de Cabueñes

    Gijón, España

    ROR https://ror.org/03yw66316

    Localización xeográfica da organización Hospital de Cabueñes
  11. 11 Hospital Universitario de Cruces
    info
    Hospital Universitario de Cruces

    Barakaldo, España

    ROR https://ror.org/03nzegx43

    Localización xeográfica da organización Hospital Universitario de Cruces
  12. 12 Hospital Universitario Lucus Augusti
    info
    Hospital Universitario Lucus Augusti

    Lugo, España

    ROR https://ror.org/0416des07

    Localización xeográfica da organización Hospital Universitario Lucus Augusti
  13. 13 Hospital Universitario de Badajoz
    info
    Hospital Universitario de Badajoz

    Badajoz, España

    Localización xeográfica da organización Hospital Universitario de Badajoz
  14. 14 Hospital Clinico Universitario de Valencia
    info
    Hospital Clinico Universitario de Valencia

    Valencia, España

    ROR https://ror.org/00hpnj894

    Localización xeográfica da organización Hospital Clinico Universitario de Valencia
  15. 15 Hospital Santa Cruz
    info
    Hospital Santa Cruz

    Carnaxide, Portugal

    ROR https://ror.org/02r581p42

    Localización xeográfica da organización Hospital Santa Cruz
  16. 16 Hospital Universitari Germans Trias i Pujol
    info
    Hospital Universitari Germans Trias i Pujol

    Barcelona, España

    ROR https://ror.org/04wxdxa47

    Localización xeográfica da organización Hospital Universitari Germans Trias i Pujol
  17. 17 Centro Hospitalar de Vila Nova de Gaia
    info
    Centro Hospitalar de Vila Nova de Gaia

    Vila Nova de Gaia, Portugal

    ROR https://ror.org/042jpy919

    Localización xeográfica da organización Centro Hospitalar de Vila Nova de Gaia
  18. 18 Hospital de Galdakao - Usansolo
    info
    Hospital de Galdakao - Usansolo

    Galdácano, España

    ROR https://ror.org/025714n80

    Localización xeográfica da organización Hospital de Galdakao - Usansolo
  19. 19 Hospital Vall d'Hebron
    info
    Hospital Vall d'Hebron

    Barcelona, España

    ROR https://ror.org/03ba28x55

    Localización xeográfica da organización Hospital Vall d'Hebron
  20. 20 Hospital Virgen de la Salud
    info
    Hospital Virgen de la Salud

    Toledo, España

    ROR https://ror.org/0289cxp23

    Localización xeográfica da organización Hospital Virgen de la Salud
  21. 21 Hospital Clínico Universitario Lozano Blesa
    info
    Hospital Clínico Universitario Lozano Blesa

    Zaragoza, España

    ROR https://ror.org/03fyv3102

    Localización xeográfica da organización Hospital Clínico Universitario Lozano Blesa
  22. 22 Hospital Puerto Real, Cádiz, España.
  23. 23 Hospital Universitario de Canarias
    info
    Hospital Universitario de Canarias

    San Cristóbal de La Laguna, España

    ROR https://ror.org/05qndj312

    Localización xeográfica da organización Hospital Universitario de Canarias
Revista:
REC: Interventional Cardiology

ISSN: 2604-7276 2604-7306

Ano de publicación: 2020

Volume: 2

Número: 4

Páxinas: 321-322

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: REC: Interventional Cardiology

Resumo

Introducción y objetivos: En la pandemia de COVID-19, las personas de más edad, con factores de riesgo o enfermedad cardiovascular han sido los más gravemente afectados. Nuestro objetivo es evaluar el impacto de la pandemia, por confinamiento o infección, en la población de pacientes mayores de 75 años de edad con revascularización percutánea previa. Métodos: Se incluyó en el estudio a un subgrupo de pacientes del registro SIERRA 75 (registro prospectivo de pacientes mayores de 75 años sometidos a revascularización percutánea, en 42 centros de España y Portugal). Se ha actualizado el seguimiento de los pacientes cubriendo todo el periodo de confinamiento (14 de marzo-10 de mayo) mediante contacto telefónico directo para realizar un cuestionario específico a paciente y familiares. Además, se han revisado todos los registros electrónicos de salud. Resultados: Se han incluido a un total de 709 pacientes, de los cuales 17 habían fallecido en el seguimiento de 12,5 ± 3,4 meses previo al periodo de confinamiento; por tanto durante este último se ha seguido a 692 pacientes (edad media de 80,8 ±4,2 años, 37% mujeres). Durante este periodo, se han reportado 11 (1,6%) casos confirmados de COVID-19 (81,2 ± 5 años de edad, 36% mujeres) de los que ingresaron 8 pero ninguno en UCI. Fallecieron 2 (18%), un varón de 80 y una mujer de 76 años, ambos en hospital. La afectación por COVID-19 fue mayor que en la población global en nuestro país (1,6% frente al 0,4%; p < 0,0001). Durante el periodo de confinamiento, 91 pacientes (13%) presentaron síntomas cardiacos (21 angina estable, 82 disnea y 6 sincope). Se inestabilizaron por alguna patología 43 (6,2%), de los que 36 requirieron atención médica y se ingresaron 22. Hubo 4 casos con síndrome coronario agudo y 4 precisaron revascularización. Fallecieron 7 (1%) pacientes (2 por COVID-19, 4 por causa cardiovascular y 1 de pluripatología). La tasa de mortalidad mensual en este periodo fue 2,6 veces mayor que en los meses previos. Hubo cancelación de consultas en 119 casos (17%), pero se contactó telefónicamente con 108. Conclusiones: En esta población de mayores de 75 años con enfermedad coronaria revascularizada antes de la pandemia, el confinamiento se asoció a un incremento de la morbilidad cardiovascular y general, así como de la mortalidad total, con una afectación por COVID-19 mayor que en la población global. La mortalidad entre los pacientes con COVID-19 fue muy elevada pero ninguno ingresó en la unidad de cuidados intensivos.